پراكتیزەكرنا ریفۆرمێ د بیرۆكراسیەكا كلاسیكدا

پراكتیزەكرنا ریفۆرمێ د بیرۆكراسیەكا كلاسیكدا

محەمەدعەلی یاسین

(ئەم نابێژین كێ بریارا ریفۆرمێ دا و كێ بجھئینا، لێ دڤێت پرۆسێسا رازیبوونا ریفۆرمخوازان ژبۆ پەیادەكرنا ریفۆرمێ ب تێر و تەسەلی بھێتە ئاشكەراكرن و لایەنێن باش و پوزەتیڤێن ریفۆرمێ دیارببن.)

(ریفۆرم ھەست ب ھاڤیبوونێ دكەت دناڤا تەڤ سیستەمێن فۆرم كەڤندا. )

(ئەگەر نھۆ ئەم بتنێ ھزر د مینبەرێن مزگەفتاندا بكەین و ئەو گۆتارا ژوێرێ دەردكەڤیت و رۆلێ كو ئەو گۆتار د ئاڤاكرن یان وێرانكرنا ھزرا جڤاكیدا دگێریت بەرچاڤ بكەین، دێ دیاربیت كا ریفۆرم چەندا گرنگە بۆ گۆتاربێژان)

د گەلەك دەلیڤاندا دھێتە گۆتن كو زانكۆ بلندترین بنگەھێ زانست، زانین، پێگەھاندن و فێركرنێ یە دناڤا جڤاكیدا و پێشكەفتنا جڤاكی ژ گەلەك لایانڤە بەندە لسەر پێشكەفتنا زانكۆیێ برەنگەكێ گشتی. راستیا ڤێ گۆتنێ ھەلبەت رێژەیی یە و ھند لایەنێن ژیانێ ھەبووینە كو ژ ڤەبوونێ و تا نھۆ ژی ھەبوونا زانكۆیێ نەشیایە وەكو پێتڤی كارتێكرن و گھۆرینێن پوزەتیڤ لسەر ستراكچەر و كارێ وێدا بكەت.

لڤان داویان و ب سەرھلدانا پێلا ریفۆرمێ و بلندبوونا بوونا درووشمێ نووكرنێ ژ لایێ وەزارەتا خواندنا بلندڤە، زانكۆیا دھۆك ژ ئێكەمینان بوو كو باوەشا خۆ بۆ ڤان پێشھاتان ڤەكری و ب وێرەكیەكا نەچاڤەرێكریڤە دەست ب جێبەجێكرنا وێ كر. تا رۆژا نھۆژی ئەڤ ریفۆرمە یا ھاڤیە و ھێشتا یا ژ چەندین قوناغان دەرباز دبیت. سیناریۆیا ڤێ ریفۆرمێ ل زانكۆیا دھۆك بڤی رەنگی بوو كو ل دەستپێكاندا دەنگێن نەرازی، لێكنەگەھشتن، كێشە و ڤەكێشێن جوداجودا ژ ڤەرێژا ئێكەمینا بانگەوازیا ریفۆرمێ بوون. دەما ھاتیە قۆناغا بجھئینانێ، تا رادەكێ ئەڤ دەنگە كزبوون و پتریا وان ھەولدان كرن ژبۆ بدەستڤە ئینانا پۆستان دناڤا سیستەمیدا و ھەولێن مەزن ھاتنە دان كو ببنە بەشەك ژ سیستەمی. قوناغاسیێ، كو نھۆ ئەم تێدا دبورین، گەلەك بالكێش دیاردكەت و ژ ھژمارەكا كاراكتەران پێكدھێت. گرۆپەك ژڤان كاراكتەران ئەون یێن كو دبێژن ئەم د ڤی سیستەمی ناگەھین و گەلەكێ ئالۆزە. بەرسڤا وەزارەت و سەرۆكاتیا زانكۆیێ ژی بۆ وانا ئەوە كو ڤان مرۆڤا نەڤێن خۆ تێبگەھینن و د تەمبەلن. ئەڤ گرۆپە دھێتە گۆنەھباركرن ب ھندێ كو كلاسیك و كلاسیكخوازن، حەزا وان بۆ گھۆرینێ نینە ژبەر كو گھۆرین لاوازیا وان بەرجەستە دكەت و سیستەمێ نوو پێتڤی ب گەلەك كاركرن و مەزاختنا ھێز و شیانان ھەیە كو دبیتن تایبەتمەندیێن وەھا د واندا نەبن.

گرۆپەكێ دی ژ ڤان كاراكتەران ئەون یێن كو دبێژن ئەڤ سیستەمە ژلایێ كارگێریڤە لاوازی ھەنە و مە شك و گۆمان د برێڤەچوونا دروستا كاروباراندا ھەیە. بەرسڤا وەزارەت و سەرۆكاتیا زانكۆیێ ژی بۆ وانا ئەوە كو ئەڤە ھژمارەكا كەسانە كو حەزا بدەستڤە ئینانا پۆست و كورسیكان د ڤی سیستەمێ نوودا ھەبوون، یانژی ئەو كەسن یێن كو پۆستێن خۆ ژ دەستداین، ئەڤجا ژ دەرمانێ چ ژێ نەھاتنێ یێ تەسریحاتا ددەن. وەسا دھێتە گۆتن كو ئەگەر ڤان مرۆڤان پۆستێن نوو د سیستەمێ نوودا وەرگرتبان یانژی ھندەك ژوان پۆستێن خۆیێن كەڤن ژ دەست نەدابان دا نھۆ د باوەشا سیستەمیدا بێ دەنگ و تەنا مینن.

ئەڤە ھەمی ژلایەكێڤە، لێ بابەتێ سەرەكی ئەوە كا ئایا ئەڤا دبێژنێ ریفۆرم ل كیڤە دھێتە كرن؟ ئایا ھزر د سرۆشت و كەلتورێ وی جھیدا ھاتیە كرن ئەوێ كو دێ ئەڤ ریفۆرمە لێ سەرھلدەت؟ ئایا ھزر د چەوانیا كاركرنا سیستەمەكێ نوو دناڤا كۆمەكا سیستەمێن كەڤندا ھاتیە كرن؟ تا چ رادە دگەل ئاستێ ھزركرنا ڤان مرۆڤان دگونجیت؟

ژ لایەكێڤە ڤێراگەھشتن و خۆگەھاندن ب سیستەمێن نوو و مۆدرێن گەلەك گرنگە لێ دڤێتن ھەمی لایەنێن وێ ب ھووری بەرچاڤ بھێنە وەرگرتن و ڤەكۆلینەكا باش ل بابەتیدا بھێتە كرن. ئەم نابێژین كێ بریارا ریفۆرمێ دا و كێ بجھئینا، لێ دڤێت پرۆسێسا رازیبوونا ریفۆرمخوازان ژبۆ پەیادەكرنا ریفۆرمێ ب تێر و تەسەلی بھێتە ئاشكەراكرن و لایەنێن باش و پوزەتیڤێن ریفۆرمێ دیارببن. و ئەگەر ڤەكۆلینەك ھاتیە كرن كو ب رەنگەكێ زانستی ڤێ ریفۆرمێ ب فەر دزانیت بلا دیار ببیت و د ھەمان دەمدا ئەگەر بتنێ تاقیكرنەكە، ئەوژی دڤێت بھێتە گۆتن.

دبیتن ئێك ژ گرنگترین بابەتێن كو د پەیادەكرنا ڤی سیستەمیدا بھێتە پێش پەیوەندیكرنا ئێكسەرا ڤی سیستەمی بیت دگەل بیرۆكراسیەكا كلاسیك. ئانكو رۆھنتر بێژین، د دەمەكێدا كو ھەمی سازیێن دیێن كارگێری و جێبەجێكار د وەلاتیدا برەنگەكێ ترادسیۆنال پەیرەویا سیستەمێ كەڤن دكەن، د ھەمان دەمدا زانكۆ نەچارە د رێڤەبرنا پتریا كاروبارێن خۆدا پەیوەندیێ دگەل واندا بكەت و بڤی رەنگی ئێكسەر ل ھەڤدوو نەگەھشتن و ھەڤنەھاتنەكا مەزن روو ددەت. ب دەربرینەكا دی، ریفۆرم ھەست ب ھاڤیبوونێ دكەت دناڤا تەڤ سیستەمێن فۆرم كەڤندا.

لایەنەكێ دیێ باڵكێشێ ڤێ پێلا سەرھلدایی ئەوە كو د درووشمێن وێدا گازیا نووكرنا ماموستا و زانستێ وان سەرھلددەت. بۆ نموونە ئەگەر بەری نھا ماموستایەكێ زانكۆیێ بۆ ماوێ پێنج سالان یان پتر ب ئێك شێواز سەرەدەری دگەل بابەتێ خۆیێ زانستی كربا بێ كو چ پێشخستنا بێخیتە دناڤا پێكھاتە و نووكرنا وێدا، نھۆ چاڤدێرەك ھاتیە بناڤێ "دڵنیایی جۆری" كو ب ئاوایەكێ ئێكسەر كار د پێشخستنا مەنھەجی و زانستیكرنا ماموستایان دكەت و دەلیڤا ھەڵسەنگاندنا ماموستایان پەیدا دكەت و ئەڤ سەنگاندنە خۆ ژ ئالیێ فێرخوازانڤە ژی وەكو بنگەھێ سەرەكیێ زانستی دھێتەكرن. بڤی رەنگی ماموستا نەچارە بڤێت نەڤێت خۆ نوو بكەت و ل ژێدەر و پەیرەوێن باشتر و باشترێن گەھاندنێ بگەریێت ژبۆ وێ یەكێ كو ب كاروانی را بگەھیت.

ھزرەكا ب ڤی رەنگی دبیتن د گەلەك بیاڤێن دیێن جڤاكیدا ژی رۆلەكێ ئەكتیڤ بگێریت و ڤێ ریفۆرما ل سیستەمێ خواندنا بلند دا روو ددەت نەھێلیتە بتنێ. بۆ نموونە ئەگەر دڵنیایی جۆری ل سازیێن دیێن جڤاكیدا پەیرەو ببیت دبیتن رێژا باشتربوونێ گەلەك بلند ببیت. ئەگەر نھۆ ئەم بتنێ ھزر د مینبەرێن مزگەفتاندا بكەین و ئەو گۆتارا ژوێرێ دەردكەڤیت و رۆلێ كو ئەو گۆتار د ئاڤاكرن یان وێرانكرنا ھزرا جڤاكیدا دگێریت بەرچاڤ بكەین، دێ دیاربیت كا ریفۆرم چەندا گرنگە بۆ گۆتاربێژان. ئانكو باشتر بێژین خۆپێشخستن، نووكرن و ھوشیاری دڤێت بەرچاڤترین لایەنان بن یێن كو بھێنە پەیرەوكرن. ھەر بڤی رەنگی ریفۆرم دشێت گەلەكا باش بیت بۆ سیاسەتڤانان، بازاریان، خۆدانكاران، كابانیان، ...ھتد كو دشێن د پراكتیزەكرنا كارێ خۆدا باشتر و باشتر لێ بھێن. دوێ ھیڤیێداینە كو ئەگەر یا ساخلەم و باش بیت؛ ئەڤ ڤایرۆسێ ریفۆرمێ بلا یا ڤەگر بیت و گەلەك سازیێن دیژی ڤەگریت. ریفۆرم ل زانكۆیێ پیرۆز.

نابین خودا

تود چووی و ل تەڤ دەمان
دلێ تە دخواست ل بلنداھیان
رێڤینگێ تەڤ وەلاتان بای
ھندەك جاران و بدزیڤە
تە دخواست تو خودا ژی بای
یانژی جاران ببای سیمەرخ
ب زێرئاوازا باڵێن خوە
ھنداڤ رەشاتیێن ئەردی
ئارامیا تەڤ زارۆكێن شەڤەكێ بای

لێ چ بكەین
نابین خۆدا،
نابین سیمەرخ
نەژی بلندە خەیالێن وی رێڤینگی
مە ب ڤەقەتیانا وەغەرێ ڤە دئالینیت

تە ژی دگۆت نابین خودا

لبیرا منە بەری بچی
من دگۆتە تە؛ دینێ نەچە
من دگۆتە تە
گەر مە دەستێن خۆ دانە ھەڤ
و ھێزێن مە گەھشتنە ھەڤ
خودا دێ مە ل گەل خۆ بەتن
گەر مە شەڤا زارۆكەكێ برسی و ریس كرە ئاواز
خۆدا دێ مە لژێر باڵێن خۆ پارێزیتن
ئەگەر ئێدی ل ئێڤاریان
چ پیرەدایك نەمان ل ھیڤیا كورێ سەرباز
خودا بخۆ دێ مە گێرینیتن
و ھەر خودا
بەلكی خودا
و خودا بخۆ
ھزرا من و تە بكریتن
و ب ئەرزانی بفروشیتە تەڤ مرۆڤان

ھنگێ ئەز و تو دێ پێكڤە
ل دەمەكێدا لتەڤ جھان بین

2.12.2010
فرایبۆرگ

لھەڤ نەگەھشتین

محەمەدعەلی یاسین

لھەڤ نەگەھشتین

خەونێن تە د بلند و

دەستێن من د كورت

د خەونێن خۆدا

ل دەستێن تە دگەریام

د دەستێن خۆدا

ل تێھنەكاعەشقا تە

لھەڤ نەگەھشتین

باژار

 محەمەدعەلی یاسین 

دیاری بۆ ھەڤال، برا و مرۆڤ "بێوار ئەحمەد" د بیرھاتنێن شەڤێن باژێریدا، دەما كو ژ (مرۆڤان) درەڤین و چ پەناگەھـ ب دەست مە نەدكەفتن.

خەلكێ باژاری د خەون،

دناڤ گۆھێ زەمانیدا

بتنێ د خەودا باژار و خەلك

گۆھداریا زەمانی دكەن

خەلك چ جار د مە ناگەھن

نە ل ئەسمان و نە ل ئەردیدا

لھەمی نزماتیێن ئەردی

خەلك خۆ ل ئەسمانان ددەن

ھەر رۆژ چوارجار لسەر ئەردی

چل و چوار جار لژێر ئەسمانی

ئەمێ دپرسین دێ چەوا بیت

و دگەل ئەڤان چەوانیان دێ چلێ ھێت

و دیسان ژی د سەرسامین:

د پرساندا ل مرۆڤان

د بەرسڤاندا لخۆ دگەرین

و ل نەبوونا مرۆڤاتیێ

كولان كۆلان ئەمێ دھەرین

من لبیرە كو ئەم ھەر رۆژ

ژ پەیاسێن ئێڤاریێن نەچاریێ

ژ دێم و روویێن باژێری

ژ رۆخسارێن ڤان مرۆڤێن بناڤ مرۆڤ

بێزار دبووین، گەلەك دترسیاین

مە بھەڤرا دگۆت:

" ئەو ژ مرنێ دپڕن

و دژینێدا ب نھێنی

بۆ ھەمبێزا عەشقێ دفڕن

و د مانێدا بۆ مرنێ

ھێژ نەھاتی ژ ترسا دمرن

و ژ ترسادا بۆ حسابێ

ھزار حەج و عومرا دكرن "

ھێشتا دبێژین دێ چەوا بیت و چلێ ھێت؟

ھێشتا و ھێشتا

باژار پری تەم و مژە

باژار پری یێن خوین مژە

باژار ژ مێژە یێ ھەڤدژە

ھەمی باژار ژمە كێمە

بۆ مژینا ھەناسەكێ

                   دۆرتمۆند 26/06/2011 – 05:25 سپێدێ

وێنە

وێنە 

محەمەدعەلی یاسین

  خوە تشتەك ژتە نەمایە 

بتنێ ئەو وێنە نەبیت 

یێ كو دناڤا فۆلدەرەكێ بناڤێ ئەڤین

 د گیگابایتێن ھاردێ مندا

 خوە ڤەشارتی 

ھەر رۆژ دەما ژ تە خەریب دبم

 ل وێنەی دنێرم 

و ھەر رۆژەكێ دلیتكرنا ئەڤی وێنەی

 بۆ رۆژا دووفدا ڤەدھێلم 

تا نھۆ ژی وێنە یێ مای

   كا ھاردێ من؟

 بەلكو ئەڤجار ژ خەریبیادا

 ئەڤی وێنەی بشێم ژێ ببەم

   ژتە خوە تشتەك نەمایە

 بتنێ ئەو وێنێ د ھاردی دا

 و تەمەنەك ژ بیرھاتنان

 ئاھ، دیسان خەریب بووم

 كا ھاردێ من؟

 دۆرتمۆند. 22.06.2011  

كار

كارەكێ سەیرە؛
ئێكەم رۆژا ھەفتیێ تە دبینم
و رۆژێن مایی ژ ھەفتیێ

ھەول ددەم تە ژ بیر ببەم
تو ژ بیرا من ناچی و ـ ـ ـ

ھەفتیەكا دی دەست پێ دكەت

ئاكسیۆن و ریاكسیۆن

ئاكسیۆن و ریاكسیۆن

محەمەدعەلی یاسین

March, 04, 2011

ئاكسیۆن حەزا تە تێر دكەت و ریاكسیۆن تە بێزار دكەت. ھەردەمەكا تو كارەكی "ئاكسیۆن"  دكەی تو پەیرەویا بریارەكێ دكەی كو ژێدەرێ وێ ھزرا تەیە، بریار یا تەیە و تو بەرپرسیاری. لێ دەما كو تو ریاكسیۆنەكێ دكەی تو پەیرەویا بریارا كەسەكی دی دكەی و كریارەكە كو ژ ئەنجامێ كارتێكەرنا فاكتەرێن دەرەكی پەیدا بوویە. دڤی دەمیدا تو ھەست ب بەرپرسیاریی ناكەی، بریار نەیا تەیە و ژێدەرێ كریارێ ژی نە ھزرا تەیە، بتنێ تو یێ ریاكسیۆنەكێ دكەی بەرامبەر ئاكسیۆنا كەسەكی دی.

د پیڤەرێن زانستێ ئاشتی و ھەڤركیاندا، د چارەسەركرنا ھەڤركیاندا ل رھ و ریشالێن ھەڤركیان دھێتە ڤەكۆلین و دوێدا ب ھووری لایەنێن "ئاكسیۆن" و "ریاكسیۆن" ان بەرچاڤ دكەن. ئانكو ھەر ریاكسیۆنەكا روودایی بەرامبەر ئاكسیۆنەكی، بلندبوون یان نزمبوونا پلەیا ھەڤركیان دیار دكەت. ب گۆتنەكا دی؛ دەما ریاكسیۆن رووددەت بەرامبەر ھەر ئاكسیۆنەكی، لوی دەمی برەنگەكی ئێكسەر ھەڤركی و ھەڤنەھاتن پەیدا دبیت و ھەر ریاكسیۆنەكا پاشدا دھێت ھەڤركیێ دگەھینیتە پلەیێن بلندتر و بلندتر.

ئەڤا لسەری ھاتیە گۆتن ئەم دشێین ب گەلەك بوویەرێن رۆژانەیێن ڤی وەلاتیڤە گرێدەین. دشیاندایە ئێكەم جار ب پەیامێن راگەھاندنێ ڤە گرێدەین یێن كو ژ لایێ میدیایێن پارتیێن سیاسیێن جوراوجۆر دەردكەڤن و دھێنە ئاراستەكرن بۆ جڤاكی.

ھەلبەت یا دیارە كو میدیا سەربەخۆ و دوور ژ لایەنگریێ، میدیا بەرپرسیار بەرامبەر جڤاكی، میدیا پرۆفێشنال و پیشەیی ئەو تشتن یێن كو بەلكو بتنێ د خەوندا خەلكێ ڤی وەلاتی ببینن. ھەر پارتیەكێ میدیا تایبەت بخۆڤە ھەیە و ئەو میدیا د خزمەتا گەھاندنا پەیامێن وێ پارتیێ دا كار دكەت. ھەلبەت د ئاراستەكرنا پەیاماندا ژی، ھەر پارتیەكا سیاسی بەری ھەر تشتەكی دی بەرژەوەندیێن خۆیێن سیاسی و ئایدیۆلۆژی بەرچاڤ دكەت و بەرپرسیاریا جڤاكی دووماھیك تشتە یێ كو دھێتە بیرا وان، یانژی ھەر ناھێت. دڤێدا ھەر پارتیەكا سیاسی پەیاما خۆ ئاراستە دكەت كو ھەڤدژی و جیاوازیێن مەزن دناڤبەرا پەیاما وان دیار و ئاشكەرایە و د گەلەك دەلیڤاندا پەیامێن جۆداجۆدایێن پارتیێن سیاسی ژ بۆ بەرسڤدانا ھەڤدوو دھێنە ئاراستەكرن. ئانكو ریاكسۆنن بەرامبەر ئاكسیۆنێ. بڤێ یەكێ ھەڤركی و ھەڤنەھاتن دگەھیتە پلەبەرزیێن خۆ و برێكا میدیایێ كارتێكرنێ ل جڤاكی دكەت. د كارتێكرنا خۆدا لسەر جڤاكی ژی رەنگڤەدانێن وێ ب شێوازێن جۆداجۆدا سەرھلددەن كو دبیتن سنۆرێن ئارامیێ ببەزینیت بەرەڤ توندیێ ژی ئاراستە ببیت.

ھەرچەندە خۆپیشاندان ناڤ و پێناسا خۆ ژ دەست ددەت دەما كو بەرەڤ توندی، ئێشاندن و خرابكرنێ ڤە دچیت لێ ئەگەر برەنگەكێ ئارام، شارستانی و دوور ژ توندوتیژیێ بھێتەكرن ب لایەنەكێ ساخلەمێ جڤاكێ مەدەنی دھێتەزانین كوخۆپیشاندان ئێك ژ مافێن مەدەنیێن ھەر تاكەكێ كۆمەلگەھێیە. ژ لایەكێ دیڤە ریاكسیۆنێن ھاتینەكرن ژ ئەنجامێ خۆپیشاندانێن ل ھندەك جھێن ڤی وەلاتی د دیارن. ل ئاستێ زانكۆیێن ھەرێمێ گەر باس بكەین وەك دەستپێك ل سلێمانیێ خویندكار رژانە سەر جادەیان و رێژەیەكا زۆرا خۆپیشاندەران ژ زانكۆیێ دھاتن. ئیدارەیا زانكۆیێ ژی پشتەڤانی ل خۆپیشاندانێن مەدەنی دكر.  ل ھەولێرێ بەشێن ناڤخۆیی ھاتنە گرتن و قوتابی بێ بریارا زانكۆیێ ھاتنە ھنارتن بۆ مالێن وان. ئەڤە سەرەرای ھندێ كو سەروەریا بنگەھەكێ ئەكادیمی یێ مینا زانكۆ دئێخیتە ژێر گۆمانێ، زەرەر و زیانەكا مەزن ژی ل پرۆسێسا خواندنێ ددەت كو قوتابی ژ زانستی ھاتنە بێ بەھر كرن ب بریارەكا سیاسی. یا دھۆكێ بۆ من بخۆ گەلەكا نوو بوو، قوتابی ژ ھۆلێن خواندنێ ھاتنە دەرێخستن دا خوپیشاندانێ بكەن؛ خۆپیشاندانا زانكۆیا دھۆكێ دژی خۆپیشاندانێن ل جھێن دی دھێنەكرن.

ئەڤێن لسەری ھەمی ریاكسیۆنن و ھەر ئێك ژ ئەنجامێ نەقەبوولكرنا ئاكسیۆنەكا دی ھاتیەكرن و بڤی رەنگی ترسا من ئەوە كو ھەڤركی یا بەردەوامە.

Since you left

Since you left

By MohammedAli Yaseen Taha



Night got empty
Inhaling the remaining scent of your hair
from my pillow
touching the remaining warmness of your hands
in my hands


It's been raining for a while
Butterflies have hidden themselves since you left
under heavy shadow of my loneliness
not to get wet under the rain
sometimes from my eyes
and sometimes from god's
and the birds confusingly,
invaded the hearts of unborn prophets
to rescue from the story of nothingness.
Screaming on the tree
cries of a swallow,
not to drown in the ocean of a map
And the salvation looks for you.

It's been a long time since u left
and the sun has forgotten
and even you
that the beautiful dress of the light
is still hanging
on the rope of memories

18-07-2010, University for Peace
El Rodeo, Ciudad Colon, San Jose, Costa Rica

ژ ڤێ زستانێ دترسم

ژ ڤێ زستانێ دترسم

محەمەدعەلی یاسین

ژ وارگەھێ تە ھاڤیبووم

لتە دگەرم؛

بێ تە ئەڤین یا دسەكەراتا مرنێدا

ئەی شوینەوارێن پاكیێ

ئەی باوەشا گەرماتیێ

ئەی نیشانێن خەریبیێ

لتە دگەرم و تو نەمای

تو نەمای و لڤان دران

گەرماتیا دەستێن جاران

سلاڤەكێ ناگڤێشن

رۆناھیا دلێن یاران

شەڤرەشەكێ ناكوژیتن

تو نەمای و ئەزێ دترسم

ئەزێ دترسم لڤی واری

نەبوونا تە من نەھێلیت

ئەزێ دترسم ب ئێكجاری

ژیان بێ تە من ڤەھێلیت

ئەزێ بێ كەس

ئەزێ بتنێ

یێ ڤالە و بێ رەحما تە

ژڤێ زستانێ دترسم

ژ ڤەقەتیانێ دترسم

دترسم بێدەنگیا كۆلانێن پیر

نھێنیا پەیاسێن مە نەڤەشێرن

و شەقام و تەڤ رێكێن دویر

بیرھاتنێن مە ڤەگێرن

ئەزێ دترسم باران بێ تە لسەر لەشێ من بباریت

لتە دگەرم

تو نەمای و ئەزێ بێ تە

رۆنیا ھەیڤێ لمن تورە

تاریا شەڤێ لمن بێ رەنگ

لتە دگەرم، لتە دگەرم

ژ بێ تە مانێ دترسم

ژبۆ گۆھداریكرنا ڤێ ھۆزانێ  لسەر لینكێ لخوارێ كلیك بكە

http://www.youtube.com/watch?v=O1_SldbutyM

نامەیەك ژ دادێ و بابووی

Translated into Kurdish:

نامەیەك ژ دادێ و بابووی

زارۆكێ من، دەما ئەز پیر دبم ھیڤیدارم تو لمن بگەھی و تە سەبر لگەل مندا ھەبیت. ئەگەر من ئامانەك شكاند یان من سوپا خۆ رێژت ژبەر لاوازیا چاڤان، ھیڤیدارم دەنگێ خۆ لسەر من بلند نەكەی. مرۆڤێن پیر گەلەك د ھەستیارن، دلێ وان دمینیتە بخۆڤە دەما ئێك لێ دخۆریت. 

دەما كو گۆھێن من لاواز دبن و من گۆھـ لوان تشتان نابیت یێن تو دبێژی، ھیڤیدارم تو نەبێژیە من "كەڕو" ، بێژە ھیڤی دكەم دووبارە بكە یانژی بنڤیسە. لمن ببۆرە زارۆكێ من، ئەزێ پیرتر لێ دھێم، دەما كو چوكێن من لاوازتر لێ دھێن، ھیڤیدارم تە ئەو سەبر ھەبیت كو دەستێ من بگری و ھەڤكاریا من بكەی دەما رادبمەڤە. ھەروەك چەوا كو من ھەڤكاریا تە دكر و نیشا تە ددا چەوا برێڤە بچی دەما كو تویێ بچویك.

ھیڤی دكەم تەحەممولا من بكە، دەما كو بەردەوام گۆتنێن خۆ دووبارە دكەمەڤە وەك ریكوردەرەكا ژكاركەفتی، ھیڤیدارم كو بەردەوام گۆھداریا من بكەی، ھیڤی دكەم تڕانا بمن نەكە و خۆ ژمن بێزار نەكە. لبیرا تەیە دەما تو زارۆك و تە پڤدانكەك ڤیای؟ تە بەردەوام دووبارەكر و دووبارەكر تا كو تو گەھشتیە وی تشتێ تە دڤیای. ھیڤی دكەم لمن ببۆرە ژبەر بێھنا من، بێھنا پیراتیێ ژمن دھێت. ھیڤی دكەم زۆریێ لمن نەكە كو خۆ بشووم، لەشێ منێ لاوازە و مرۆڤێن پیر زوی نەخۆش دكەڤن دەما سەرما ڤێ دكەڤیت. لبیرا تەیە دەما تو زارۆك، تە لھەمی جھان خۆ ڤەدشارت ژبەر كو تە نەدڤیا سەرێ خۆ بشووی.
ھیڤیدارم تە تەحەممولا من ھەبیت دەما كو ئەز ب ساناھی رازی نەبم لسەر چ تشتا، ئەڤە ھەمی بەشەكە ژ پیراتیێ، دەما تو ژی پیر بووی دێ تێگەھی. و دەما كو تە دەم ھەبیت، ھیڤیدارم بشێین پێكڤە باخڤین، خۆ بۆ دەمەكێ كێم ژی بیت ژبەر كو ھەمی دەمان ئەزێ بتنێ مە و كەس نینە لگەل باخڤم. ئەز دزانم تو مژیلی كارێ خۆیی لێ دەمەكێ كێم بدە من و خۆ ئەگەر چیرۆكێن من سەرنجا تە نەراكێشن ژی ھیڤی دكەم ھەر گۆھداریێ بكەی. لبیرا تەیە دەما تو زارۆك؛ من گۆھداریا چیرۆكێن تەیێن زارۆكانە دكر.
دەما كو بێچارە دبم و دكەڤنە دناڤ نڤینادا، ھیڤیدارم تە تەحەممول ھەبیت ژبۆ چاڤدێریكرنا من. لمن ببۆرە ئەگەر من جھێن خۆ تەڕ كرن یان پیس كر. ھیڤیدارم تە تەحەممول ھەبیت چاڤێ خۆ بدەیە من ل دووماھیك دەلیڤێن ژیانێدا. من گەلەك نەمایە و دەما مرنا من دھێت، ھیڤی دكەم دەسستێ من بگری و ھێزێ بدەیە من ژبۆ رووبەرووبوون لگەل مرنێ. و لوی دەمی د خەمێدا نەبە، ژبەر كو تە دایك و بابێن خۆ دڤیان، گەلەك سوپاس ژبۆ پویتەدانا تە. ئەم حەشتە دكەین.
ب عەشق و ڤیانڤە،
دادێ و بابو

بۆ دیتنا ڤێ نڤیسینێ بزمانێ ئینگلیزی و ب موزیكڤە لسەر سایتێ یوتیۆب، لینكێ لخوارێ كلیك بكە:

http://www.youtube.com/watch?v=hGi438sSeTY&feature=player_embedded

ژ دەما تو چووی

ژ دەما تو چووی

شەڤ ڤالە بوو

ژ بالگێ خۆ

بێهنا مایی ژ پرچا تە

دهەلکێشم،

ژ دەستێن خۆ

تێهنا مایی ژ دەستێن تە

د گڤێشم..ـ

چەند دەمەکن لڤێرە بارانە

یا خۆ ڤەشارتی بەلاتینکان ژدەما تو چووی

لبن سیبەرا گرانا خەریبیا من

دا تەر نەبن لژێر بارانێ

جار ژ چاڤێن من

جار ژ یێن خۆدای

و سیڤاندۆکان ب شەپرزەیی

دلێن پێغەمبرێن ژ دایک نەبوویی کرینە هێلین

دا قورتال ببن ژ چیرۆکا بەرزەبوونێ.

و لسەر دارا هەنێ بزاڤێن چیچەلوکەکێ

گازیێن هەوارهاتنێ دکەتە قێرین

ژ نقومبوون ژ ئوقیانووسا لسەر نەخشەی

و قورتالبوون لتە دگەریێت

ئەڤە چەند ژمێژەیە تو چووی

و رۆژێ یا ژبیر بری

بەلکی تەژی

کو کراسێ هەتاڤێ لبەر بارانێ

ل سەر رستکا بیرهاتنان

هێشتا و هێشتا رائێخستیە

محەمەد عەلی یاسین

١٨-٧-٢٠١٠، زانینگەها ئاشتیێ- سان هۆزێ- کوستاریکا

ژ ڤێ زستانێ دترسم "تێکست و دەنگ" محەمەدعەلی یاسین

ژ ڤێ زستانێ دترسم

Short Story "The Eid Chocolates"

The Eid Chocolates by MohammedAli Yaseen

The Eid Chocolates*

By: Mohammedali Yaseen Taha

It was the very tone that said, as I was heading southward, “Young man, can you give these two men lift, with you?” by that time I could not comply with the check point guard's request. However, on my way to the north; the same voice asked me again “young man, would you be able to give lift to this boy?” I saw a small boy whose sweat hardened the locks of his hair around his ears.  I continued driving. Further on the way, an old bearded man waved his hand. He seated himself at the back; soon the smell of his "Haj perfume" (1) filled the car: “Al salam alaikum” (2). I turned to the boy: -          Where are you coming from at this time of night? -          Work. -          What work?            I carry blocks.       - The mumbling of the man sitting behind with the sound of his rosary mixed with the voice of the car engine            was a challenge to the absolute silence.            Do you go to school? -          Not anymore. -          Why? -          After my father was killed, I stopped. -          When was he killed?Why? -          During the war between the South and the North. (3)              Was he a Peshmarga? (4)        Yes.  “Inna Lillah wa Inna Ilayhi Raje'un"(5) the noise from the back inserted. The boy turned his head back and looked at the bearded man. I asked the boy again: -          So your father is a martyr? -          No, he is not. There is no martyr ID or salary for him. (6) He spoke with a confident and tired voice. -          Do you have elder siblings? -          I am the eldest. I work carrying blocks, digging; hard labor work, whatever I can get. I will have enough money soon to give my mother, she has not bought the Eid chocolates yet. The boy spotted the place and got out of the car. He stayed there and our eyes tightened together for a while.  Suddenly he shouted: - “uncle, stop” He put his hand in his torn pocket and offered me a chocolate and bid me good bye smiling. I put the chocolate on his seat. With the sound of the rosary behind, over the white lines of the street I headed toward the North.  ..................................................................................................................................                * Eid Chocolate: Eid stands for the religious feast that usually Muslims celebrate. Its a tradition to distribute chocolates during these feasts.                                 1) Haj Perfume: it has a special smell, the pilgrims of Mecca use it widely                 2) Al salam alaikum: Greeting in Arabic, mostly Muslims use it.                3) war between the South and the North: Referring to Civil War in Kurdistan       4) Peshmarga: Those who face death, Kurdish armed forces.   5) Inna Lillah wa Inna Ilayhi Raje'un: To God we belong and to Him we return, a religious expression used when somebody dies.  6) Mostly martyrs' families get salaries and government takes care of them. ·         Translated on Monday, December 14, 2009 - MohammedAli Yaseen Taha El Rodeo De Mora – San Jose – Costa Rica ·         The Kurdish and original copy of the story is published in Peyv and available on: http://www.duhokwriters.net/47pdf-ar-cirok-mihemed%20eli%20yasin.pdf  http://www.duhokwriters.net/47pdf-ar-cirok-mihemed%20eli%20yasin.pdf

ژ ڤێ زستانێ دترسم

ژ هەلبەستێن: محەمەدعەلی یاسین

ژ وارگەهێ تە هاڤیبووم
لتە دگەرم
بێ تە ئەڤین یا د سەکەراتا مرنێدا
ئەی شوینەوارێن پاکیێ
ئەی باوەشا گەرماتیێ
ئەی نیشانێن خەریبیێ
لتە دگەرم و تو نەمای...

تو نەمای و لڤان دران
گەرماتیا دەستێن جاران
سلاڤەکێ ناگڤێشن
رۆناهیا دلێن یاران
شەڤرەشەکێ ناکوژیتن
تو نەمای و ئەزێ دترسم...

ئەزێ دترسم لڤی واری
نەبوونا تە من نەهێلیت
ئەزێ دترسم ب ئێکجاری
ژیان بێ تە من ڤەهێلیت...

ئەزێ بێ کەس
ئەزێ بتنێ
یێ ڤالە و بێ رەحما تە
ژڤێ زستانێ دترسم
ژ ڤەقەتیانێ دترسم...

دترسم بێ دنگیا کۆلانێت پیر
نهێنیا هەناسێن مە نەڤەشێرن
و شەقام و تەڤ رێکێن دویر
بیرهاتنێن مە ڤەگێرن
ئەزێ دترسم باران بێ تە
لسەر لەشێ من بباریت...

لتە دگەرم
تو نەمای و ئەزێ بێ تە
رۆنیا هەیڤێ لمن تورە
تاریا شەڤێ لمن بێ رەنگ

لتە دگەرم
لتە دگەرم
ژ بێ تە مانێ دترسم

بێدەنگیا هەواریان

ژ هەلبەستێن: محەمەد عەلی یاسین



ژ مێژه‌يه‌ ئه‌ز سترانا هه‌بوونا خوه‌

دگه‌ل ئاوازا چاڤێن ته‌

بۆ‌ گوهێ باى د ڤه‌لورينم



چه‌ند ده‌مه‌كن

ب بێ ده‌نگيا هه‌واريێن خوه‌

ل تاريترين رۆ‌ژهه‌لاتان

ل ديدارا سيمايێ ته‌

گه‌وريا زه‌مانى دهه‌ژينم



لڤان ده‌مان

نه‌ من سار دبيت

نه‌ من گه‌رم

نه‌ دمينم

نه‌ژى دهه‌رم

لڤان ده‌مان

بتنێ و بتنێ

بيريا ته‌ دكه‌م

لته‌ دگه‌رم



ئه‌زێ دويرم

لڤان دران

ساڤاترين هه‌ستێن من

پاكترين هه‌لبه‌ستێن من

دناڤبه‌را دوو ديداران

ژ ئاشوپێ خه‌يالا ته‌

ژ دايك دبن



و به‌ستينا ده‌ستێن من

دناڤبه‌را بيرهاتنه‌كێ

ژ گه‌رمترين باوه‌شێن ته‌

گه‌رم دبن، خوه‌ د نخێڤن



لڤان ده‌مان

بتنێ و بتنێ بيريا ته‌ دكه‌م

لڤان دران

بتنێ و بتنێ ژته‌ حه‌ز دكه‌م


محمد عه‌لی یاسین

El Rodeo, Ciudad Colon, San Jose, Costa Rica
28/11/2009

I'm not far away

By MohammedAli Yaseen


As much as I'm far,
I miss you more
As much as I miss you,
I love you more

I'm not far away
Your love is my blood
And you are close
More than my heart

I'm not far away
You in my veins
And my body filled
With your hugs

And again,
I am not far away
Your existence
Spark in my eyes
And you love
Fire in my heart

With out you again

By MohammedAli Yaseen

With out you …
Remoteness is on fire
Longing is on fever
Aging is a manner.

With out you…
I adore the nights you recited poems,
The desperate poet in your eyes,
Being moistened by your lips.

Without you…
Faraway
Without you
Tiny
Without you
Bitter tears.

Without you …
In my eyes,
Yearning is a dwelling;
In my face,
Long nights are symptoms.
In my heart,
Heavy is the silent cry.

Without you…
Elegy is your departure,
Your separation.
I lost all my nights,
And silenced the water murmur.

Without you again…
Far away from
Your hand’s charm.
Deep in your poem
Old in
Your endless path
Enough…
Come back.