بەندەمان

نە تو ل ئاسمانان،

نە ئەز ل ئەردیمە،

لمن بگەرە.

دلێ من وارگەهێ تە،

دلێ تە هەوارگەهێ من،

لمن بنێرە.

ژ شوونپیێن رەشەبایێن لسەر ئەردی،

تەڤ ئاسمان د شەرمزارن.

وەرە داکو،

بۆ گەردەنا گونەهکارا خوداوەندان،

ستوڤانەک ژ دلێن پاک بڤەهوونین.

لتە دمینم؛

ب چاڤێن بارانیێن ئێڤاریەکا پاییزی.

لتە دچم؛

ب دەستێن زڤرێن دوور ژ هەمبێزان.

کو ئەز و تو لڤی واری،

دگەل دەنگێ پەقینا ڤولکانێن سەرێن مرۆڤان،

پەیدا بووینە.

و دگەل بانگێ سرودا دیکتاتوریێ د گۆهێن مەدا،

ژ دایک بووینە.

لێ نە ئەز دمینم،

نە تو،

نەژی شرشرا ئێڤاریێن خەمین؛

دبەر لێڤێن ئاڤێن سوردا.

لڤی واری:

ل رۆناهیێ مە نابینن.

ل تاریێ لمە رادهێلن.

وەرە بەلکو لهەڤ بگەهین.

بەلکو رۆژەکێ،

کێلیکە هەواریێن خوەیێن ریس،

ب هاڤی رۆندکێن پیرەکێ کال بنخێڤین.

و بەلکوژی،

د گوهێ تەڤ ژ دایک بوویاندا،

ب هاتنا تە؛

هێژاتیا ئازادیێ بگڤێشن.

٢٤.١١.٢٠١١ - لیسبون، پورتوگال

محەمەدعەلی یاسین تەها

Proximity

Proximity

Loneliness took the place of my mother.
Nightmares replaced my father.
Wife: a city of reluctance.
we all resemble.
we look like going.

we both look alike.
you resemble me,
I look like you,
and the edges of a daydream,
resemble a queer voice:
stuck in between a postman and a phone call.

We both resemble.
I look like earth,
you resemble the sky.
you: in all the afternoons,
donate your fingers to the tears of God,
and you both rain on my collapsed body.

we both look like going.
you; in a fresh morning.
and I, in an old sunset.
We won't look like Staying !
We will look towards distances !

06-03-2013
Lisbon

هەڤوەغەرێ بارانێ

هەڤوەغەرێ بارانێ


دەما مان د مندامری
وەغەر د سینگێ مندا ڤەژیا
...
د ئێڤارەکا سیبەرا چنارێ
دایک و باب و وەلات
سواری پێلێن وەغەرێ بوون
و من و جیران وچەند وەلاتیان
لسەرێ کۆلانێ، ل نیڤا فلکەی، لسەر دیوارێ مەدرەسێ
ب پاتەیێ ڕەش خوە ژبیرڤەکر.

دەما مان د مندا مری؛
رێ و بار و کەدەر
دل و چاڤ و قەدەر
دەستێن ڤالە و بێ هەڤوەغەر
رێبوارێن رێیا دوور بووین

و...
وەغەر د سینگێ مندا ڤەژیا

هەڤوەغەرێ بارانێ:

بیریا وان رۆژان دكەم
ئەوان رۆژێن ئێکەم هەناسەیێن شیعرێ
ژ سینگێ تە بازدەم دبوون.
ئەوان رۆژێن تەڤ سۆرگولان بێ بشکفتن،
ل پشت شیعرێن مە،
دناڤ دەستێن لەرزانێن مە،
خۆ دڤەشارتن.
بیریا وان رۆژان دكەم..

هەڤوەغەر؛
ل ڤێرە چیێ دی نینە.
ژبلی ئاسمانەکێ بێ داوی
و کەشتیەکا دووگیان
کو لسەر پێلە سەرمەستان،
سەمایا دووریێ ب مە دژەنن.
ل ڤێرە؛
نە ئاوازا باخچەی و
نە سروودا سۆرگولەکێ
تێرا بەهانەیەکێ ناکەن؛
بۆ هەمبێزا وان تلێن تە.
سحاران ل ڤێرە،
رۆژ ژ زکێ ئاڤێ ژ دایک دبیت و
ل ئێڤاران ب ئارامی جهێ خۆ ددەتە هەیڤێ.
هەڤوەغەر،
ل ڤێرە و د جەرگێ ئاتلانتیک دا؛
ئوقیانۆسەکێ بیریا تە دکەم

بارانیمە و د وەغەرێدا:
شەڤ ب دەردە،
و تاڕی...
لەشێ رەشێ شەڤێ و
تلێن من بیریا ڤەمالینا پرچا تە دکەن.
دل ڤولکان،
چاڤ لێمشت،
لەش زیلزال،
و تەڤ هەبوون؛
دووربوونێ ژ دووریا تە دخوازن.

بارانی...
هەڤوەغەر...
دڤێ وەغەریدا،
تەڤ شیعرێن من ژ دلێ باڵندەیەکی دەردکەڤن:
کو شەڤەکێ دخواست د ئاسمانێ چاڤێن تەدا بفریت،
و ژ کانیکێن زەلالێن دلێ تە تێرئاڤ ببیت.
هەڤوەغەر،
لڤێرە و لژێر دەستێن خۆدای
ئاسمانەکێ بیریا تە دکەم.

محەمەدعەلی یاسین تەها
٠٤/٠١/٢٠١٣
گزیرتێن کاناری، ئیسپانیا

عەشقەلەرز

(عەشقەلەرز)

 کەس لڤارا نینە؛
پەیاسەیەکێ دگەل من بهزرینە،
جهـ ژ من؛
جگارە ژتە؛
عەشق ژ خۆدای،
ترس ژ باژێری.

کەس لڤارا نینە؛
دەستەکێ لسەر خەریبیا مندا بینە،
دل ژ من؛
هەمبێز ژ تە؛
رەحم ژ خۆدای،
شەڤ ژ باژێری.

کەس لڤارا نینە؛
تێهنی بوونا من بجەربینە،
لێڤ ژ من؛
ماچ‌ ژ تە؛
باران ژ خودای،
بیابان ژ باژێری.

کەس لڤارا نینە؛
تەنێ بوونا من بژینە،
مەیخانە ژ من؛
ئاشۆپ ژ تە؛
رەنگ ژ خۆدای،
دەنگ ژ باژێری.



محەمەدعەلی یاسین
14-02-2013
لیسبون، پورتوگال

In Your Departure

You leave; leaves get dry,

Kind flowers vanish,

Trees wrinkle,

You leave and the whole garden is in pain.

Swallows' hearts hide the morning songs,

And I struggle with my shadow,

Once I pray for your coming,

Then I curse your leaving,

Once I create a crazy world,

Then I clash with my being,

And at times:

I mourn a vacant heart.

From the burning feet on a desert,

Until a business class flight,

I travel to you.

From behind the tall walls of child alleys

Until the short ramparts of old ages

I hear your voice.

In an ever seen and unseen moon

I see you.

In all dark and silent nights

I look for you.

And I do not understand;

The philosophy of being without you:

From Zarathustra until Nietzsche.

د چوونا تەدا

د چوونا تەدا

تو دچی؛ بەلگ هشک دبن

گولێن رەحمێ د چرمسن

چەقێن ڤیانێ چرۆک دبن

تو دچی؛ باخچە هەمی تۆش دبیت

با؛ سەمایێ دگەل داران پاش دئێخیت

دلێن چیچکان ئاوازا سبەیان دڤەشێرن

و ئەز دگەل سیبەرا خو دکەڤمە هەڤرکیێ

جار بۆ هاتنا تە دوعایان دکەم 

جار ژ نەبوونا تە کوفریان

جار دانەرێ دونیایەکا دینم

جار لگەل خو بشەر دچم

و جار ژی بێ تە

سەروەرێ بێبەریا ڤیانێمە

ژ سۆتانا پێیان د کاڤلژانکێ قێری د بیابانێدا

تا فرینا بزنز کلاس د لۆفتانزایەکێدا

رێڤینگێ تە مە، 

ژ پشت بلندە دیوارێن زارۆکینیێ

تا کورتە سیڤاندێن پیراتیێ

دەنگێ تە دبهیسم

دهەر هەیڤەکا دیتی و نەدیتی دا

تە دبینم

دهەر شەڤەکا تاری و بێدەنگ دا

لتە دگەرم

و ئەز

ژ زەرادەشتی تا نیچەی

د فەلسەفا بێ تەمانێ ناگەهم

محەمەدعەلی یاسین تەها

١٨/٠٨/٢٠١٢

دهۆک

• Di çûna teda

  
  

  
  

  Tu diçî , belig hişik dibin

  Gulên rehmê di çirmisin

  Çeqên viyanê çirok dibin

  Tu diçî , baxçe hemî toş dibît

  Ba , semayê digel daran paş diêxît

  Dilên çîçkan awaza sibeyan di veşêrin

  Û ez digel sîbera xo dikevime hevrikiyê

  Car bo hatina te du'ayan dikem

  Car ji nebûna te kufriyan

  Car danerê dunyayeka dînim

  Car ligel xo bişer diçim

  Û car jî bête

  Serwerê bêberya viyanême

  Ji sotana pêyan di kaviljankê qêrî di biyabanê da

  Rêvîngê teme,

  Ji pişt bilinde dîwarên zarokîniyê

  Ta kurte sîvandên pîratiyê

  Dengê te di bihîsim

  Di her heyveka dîtî û nedîtî da

  Te dibînim

  Di her şeveka tarî û bêdeng da

  Li te digerim

  Û ez

  Ji Zeradeştî ta nîçeyî

  Di felsefa bê te manê nagehim
  
  
  
  

  Hozana Mihemedelî Yasîn Teha

  
  

کی تێروریستە؟ مالیکی، یان جبوری، یانژی ...؟

محەمەدعەلی یاسین تەها

ئەڤ گۆتارە راوەستیانەکە لسەر دیدارا ڤێ داویێ یا کەنالێ الشرقیە بەرنامێ (بین قوسین) دگەل مشعان جبوری، ئەندامێ بەرێ یێ پەرلەمانێ عیراقێ، یێ کو د دەلیڤێن جودا دا ب ناڤ و سەردێرێن جودا دهێتە نیاسین و باسکرن. دیسان هەڤبەرکرنا ڤێ دیدارێ یە دگەل دیدارەکا دی بەریا نێزیکی دوو سالان لسەر کەنالێ ئەلجەزیرە ل بەرنامێ (الاتجاه المعاکس) ژ پێشکێشکرنا فیصل القاسم دگەلدا ئامادەبوویێن بەرنامەی هەرئێک ژ مشعان الجبوری، کو داکوکی لسەر شەرمزاربوونا حکومتا عیراقێ، و ب تایبەتی کەسێ مالیکی بخوە، د دۆکیۆمێنتێن ویکیلیکس دا دکر، و لهەمبەری وی فەوزی ئەتروشی، بریکارێ وەزارەتا رەوشەنبیریا عیراقێ، کو نوونەراتیا حکومەتا عیراقێ دکر و بەرەڤانیەکا بێ ئێک و دوو ژ مالیکی دکر.  

مشعان الجبوری ئێک ژوان ناڤانە کو ب تایبەتی پشتی ژ ناڤچوونا رژێما بەعس پتر هاتە دیاربوونێ. هند ژ مە هەنە کو وی وەک خودانێ گۆڤارا الاتجاه الاخر دناسین و هند ژی وی ب سەرکردێ کوتلا ئازادی و ئاشتبوونەڤا عیراقی ل پەرلەمانێ عیراقێ دناسن. دیسان بناڤێن جودا د درێژیا سالێن بوریدا هاتیە ناڤکرن: جاران سەرکردەیەکێ گرنگێ ئوپوزیسیۆنێیە کو پشکداری د ئازادکرنا عیراقێدا کری. جاران ژی ئێک ژ فەرمانبەرێن سەددامی یە کو باوەری ب دێموکراسیێ نینە. جاران دهێتە نیاسین وەک تیرۆریست وخودانێ کەنالەکێ بەلاڤکرنا هزرا تیرۆرێ وەک "الزورا" یە. جاران ژی ب وان دەستپیسێن کو پشکداری د دزین، ژناڤبرن و وێرانکرنا سامانێن گەلێ عیراقێدا دەست هەین و ....تا داویێ، ئانکو ڤی مرۆڤی هژمارەکا زێدەیا تایتلان ل گۆر دەم و کاودانان وەرگرتینە.

جبۆری بەری نێزیک دوو سالان، پشتی دووەم هەلبژارتنێن عیراقا پشتی سەدامی برەنگەکێ ئاشکەرا کەفتە د چەپەرێ ئیدانەکرنا حکومەتا عیراقێ ب تایبەتی سەرۆکێ وەزیران نوری المالکی کو لگۆر دیتنا "مشعان" ی پێدڤیا سەردەمیانەیا سیاسی ل عیراقێ ئەو بوو کو باوەریا دەستهەلاتێ ژ مالیکی بهێتە ستاندن. جبۆری دگۆت کو مالیکی دەست د کوشتن و ژناڤبرنا پتر ژ سەد و پێنجی هزار وەلاتیێن عیراقیدا هەیە و مرۆڤەکێ نەیێ باوریێ یە د چ کاودان و دەلیڤەیاندا. زێدەباری وێ یەکێ کو لگۆر دیتنا جبۆری یا وی دەمی، مالیکی زەلامێ ئیرانێ یە و دڤێت بهێتە سزادان و رادەیەک بۆ خیانەتا وی و مرۆڤێن وەکو وی بهێتە دانان.

ئەگەر تەماشەیی دیتنا جبۆری یا وی دەمی بکەین، و هەڤبەر بکەین لگەل دیدا نهۆیا سەرکردایەتیا کوردی و هند گرۆپێن دیێن عیراقی، گەلەک جۆداهی دناڤبەرێدا نینە و نهۆ کورد و هەڤپەیمانێن وانژی وەسا هزر دکەن.

ئەڤ دیتنە ب ئاشکەرایی بەری دوو سالان د بەرنامێ (الاتجاه المعاکس) ل کەنالێ ئەلجەزیرە ژ لایێ جبۆری ڤە هاتنە دیارکرن. لهەمبەری وی، فەوزی ئەتروشی، بریکارێ کوردێ وەزارەتا رەوشەنبیری ل عیراقێ، ب توندی بەرامبەری راوەستیا و جبۆری ب تیروریست و تێکدەر و گەندەل و ... هتد، دا ناسین و تەنانەت قەبول نەدکر کو جبۆری ناڤێ مالیکی ب بێرێزی بینت، بەلکو دگۆتێ " رێزێ ل خوە بگرە، تو یێ باسی سەرۆکوەزیرێن هەلبژارتیێ گەلی عیراقێ دکەی". هەرچەندە د وی بەرنامەیدا جبۆری دبێژیتە ئەتروشی کو تو یێ ل جهەکێ شاش راوەستیای و بەرەڤانیێ ژ ناحەقیێ و ژ دوژمنێن سەرەکیێن کوردان دکەی، لێ ئەتروشی یێ رژد بوو کو یێ بەرەڤانیێ ژ راستی و حەقیێ دکەت.

بتنێ دوو سال دەرباز بوون. هەر ئەو جبۆری ڤەگەریا، لێ ئەڤجارە ب سازەکا سەر وبن جوداڤە دلەیزی. لگۆر وان داخویانیێن لرۆژا دووشەمبیا بۆری د دیدارا خودا دگەل کەنالێ ئەلشەرقیە داین، جبۆری یێ ئامادەیە هەڤکاریا تەمام لگەل المالکی بکەت بۆ بەرسینگگرتنا کوردان ژ داگیرکرنا خاکا عیراقێ. زێدەباری چەندین تومەتێن دی کو دیارترینا وان ئەوە کو جبۆری کوردان شەرمزار دکەت ب وێ یەکێ کو تاگری و هەڤرکیا ئیتنیا عیراقێ لسەر دەستی کوردان هاتیە گورێ.

ئێکسەر پشتی ڤان داخویانیان، هند میدیایێن کوردی و هندێن دیێن دووری سیاسەتا مالیکی دەست ب ناساندنا جبۆری کر ب تیرۆریست، خایین، بێ بنەما، و ... هتد.
جارێ ئەم باسی نەجێگیریا هەلویستێ سیاسییێ جبۆری ناکەین و بێ وێ یەکێ کو ئێتیکێن سیاسی ژی بینینە بەرچاڤ، ئەم باسی یاریا سیاسەتێ ژی ناکەین کا کی باشتر یاریێ دکەت یان نە، بتنێ ب دیدەکا کوردی پێدڤیا ڤێ پرس دبینم کو: کی، کیە؟ و هەروەسا کی، کەنگی دبیتە کی و کەنگی نە؟

پرسا دی هەر گرێدایی یە: ئایا چ جودایی و جیاوازی دناڤبەرا هەلویستێ جبۆری یێ بەری دوو سالان و هەلویستێ ئەڤرۆیێ کوردان هەیە؟

چ تشتە کو جبۆریێ وی دەمی دکەتە هەڤدژێ مالیکی و جبۆریێ نهۆ دکەتە هەڤالێ مالیکی؟

ئایا کورد دڤێ یاریێ دا توشی چ دبیت د کاودانەکیدا کو بەری دوو سالان ب بەرەڤانیکرن ژ مالیکی، کوردان جبۆری هەڤدژ ددیت و نهۆ ژی ب هەڤدژی دگەل مالیکی، کورد بەردەوام جبۆری ب هەڤدژێ خوە دبینن؟

هەڤدەم ئایا ئەم ڤێ بەرچاڤ دکەین کو مالیکی ب شارەزاییڤە شیایە د ئێک دەمدا کوردان بۆ بەرسینگگرتنا جبۆریێ هەڤدژێ خوە بکار بینیت و نهۆ ژی ب هەر ب هەمان کاراکتەران لێ ب ستراتیژییەکا دی، جبۆریێ هەڤدژێ خوە بەرامبەری کوردان بکار دئینیت؟ 

بەرسڤا ڤان پرسان د ڤەکرینە، بۆ مە، بۆ وان و بۆ هەمیان، یا گرنگ بتنێ ئەوە هزرا خوە بکەین.

کیژان بهێتە گهۆرین: حکومەت یانژی مللەت؟

محەمەدعەلی یاسین تەها

سێشەمبا بوری کی ل هەولێرێ بوو؟ کی چوو لسەر ئاڤاهیێ پەرلەمانی؟ ئایا هەروەک هند دەزگەهێن ڕاگەهاندنێ ئەو بناڤ کرین هژمارەکا توندرەو و تێکدەران بوون؟ ئایا هەروەک ئالایێن وان بلند کرین خەلکێ سعودیا بوون؟ ئایا هەروەک هندەک ئالیێن سیاسی ددا زانین پارت و گرۆپێن کوردی تێدا دەست هەبوون؟ یانژی هژمارەکا خەلکی بوون کو ژ بەر ڤان هەمو فاکتەر، ئەگەر و پاڵدانێن جودا جودا ڤە رژانە سەر جادەیان و لژێر دروشمێن جودا دەربرین ژ خوە دکرن؟ و ژ هەمیان گرنگتر، بۆچی؟

ئەگەر ئەوێن لوێدەرێ کورد بن و دلێ وان ب پەرلەمانێ کوردی ڤە نەبیت یێ کو دەستکەفتیێ وانە ژ ئەنجامێ سەدەیەکا قوربانیدانێ، من چیێ دی نینە بێژم. ئەگەر موسلمان بن و هەروەک چەوا بەرگری ژێ دهاتە کرن کو ئەو ئالایێ لسەر ملێن وان نە ئالایێ سعودیێ یە (ژبەر کو شیر تێدا نینە) و ئەو ئالایێ ئیسلامێ یە، ئەز دپرسم ئەو چ جۆرە ئیسلامە کو توندیێ د هەلبژێریت و رێکێ نادەتە سەرەدەرییا ئارام بۆ رووبەرووبوونا هەر بوویەرەکێ؟ ئەگەر ژی پارت و حزبێن کوردی پشکدار بن د بوویەرێن ڤی میناکیدا، قەت نەشێم تێبگەهم کو دێ تا کەنگی لهەڤنەهاتن و هەڤرکی و ئێکدوو قەبولنەکرن یا بەردەوام بیت دناڤبەرا پارتیێن کوردیدا.

ئەڤ بابەتە دڤێت ژ دوو ئالییانڤە بهێتە تەماشەکرن: حکومەت و مللەت.

حکومەت ئێکەمجار بەریا هەر تشتەکی بەرپرسیارە بەرامبەر یاسادانان و حوکمێ یاسایێ، هەردیسان ژ ئالیێ جێبەجێکرنا یاسایێ ڤە دڤێت دەستهەلاتا یاسایێ زاڵبوونەکا بێلایەنانە لسەر هەموو ئالیێن دی هەبیت بۆ وێ یەکێ برەنگەکێ کارا و دوور ژ هەر پابەندی، کارتێکرن یان باندۆرێن جوداڤە کاردانەڤە هەبیت. ب دەربرینەکا دی، ئانکو دڤێت خەلک هەست ب سەروەری و بێلایەنیا یاسایێ بکەت و حوکمێ یاسایێ بشێت وێ باوەریێ بۆ جڤاکی چێکەت کو هەرکەس یەکسانە بەرامبەر یاسایێ. ژ بۆ جێبەرجێکرنا ڤێ، حکومەتێن خوەدی سەروەری هەول ددەن زێدەباری راستڤەکرن و گونجاندنا یاسایان هەروەسا بیروکراسیەکا موکم بکار بینن بۆ جێبەجێکرنێ. بەروڤاژی ڤێ، حکومەت توشی لاوازیێ دبیت و سەروەریا وێ دکەڤیتە ژێر پرسیارێ. بڤێ یەکێ دەملدەت جڤاک هەست ب نەدادیێ دکەت و کاردانەڤە د گەلەک چوارچووڤاندا رووددەن. د دەلیڤێن ڤی میناکیدا فشار ژ تەڤ ئالییانڤە ژ ناڤا جڤاکی دکەڤنە سەر حکومەتێ و زوو ب زوو سیستەمێ رێڤەبرنی ژ بال مللەتیڤە توشی ئازارێ دبیت. ئەڤە ژی چ ژ ئالیێ پالدانێن سیستەماتیک و رێکخستیڤە بیت کو ژ ناڤا جڤاکێ مەدەنی سەرهلبدەن، یانژی برەنگێن جودایێن دەربڕینان، و هند جاران دەستێن دەرەکی ژی دهێنە د ناڤا سیناریویێ دا و ئەڤ چەندە حکومەتێ توشی فشارێ دکەت. ئانکو ب کورتی، لاوازیا بجهکرنا یاسایێ یەکسانە دگەل پەیدابوونا ئالۆزیێن ناڤخویی. ل ڤان جۆرە دەلیڤەیاندا حکومەت دڤێت گهۆرینان بکەت ئانکو بهێتە گهۆرین.

مللەت ئانکو خەلک د هەمان دەمدا دڤێت ئەو ئاگەهی هەبیت کو حکومەت ژی پشکەکە ژ وان بخوە و ئەڤە ب تایبەتی دوان سیستەماندا کو - خوە ئەگەر دێموکراسیێن تەمام ژی نەبن - خەلک ب خوە نوونەرێن خوە د هەلبژێرن. و بێدڤیە خەلکی رەنگڤەدانێن رێکخستی و دوور ژ بیر و بۆچوونێن فاناتیکی و توندرەو ژ بۆ سەرەدەریکرنا پرسێن جۆدا دا هەبیت. ئەڤە ب تایبەتی دوان دەمێن کو خەلک هەست ب نە یەکسانی و پێشێلبوونا مافێن خوە دکەن کو پێدڤیە دڤان دەلیڤەیاندا ب ئاگەهانە و دوور ژ زیانگەهاندنی بۆ دەستکەفتێن نەتەوەیی رەفتارێ بکەن. بەروڤاژی ڤێ چەندێ دڤێت مللەت بهێتە گهۆرین.

ژ ئەنجامێ هەڤبەرکرنێن لسەری هاتین و ب بەرچاڤوەرگرتنا کەشێ زاڵ ل کوردستانێ لڤان داویان وەک نموونە، بۆ مە دیار دبیت کو لسەر ئاستێ هەردووان مە پێدڤی ب گهۆرینان هەیە: حکومەت و هەروەسا مللەت.

پەشێو و کەر

محەمەدعەلی یاسین

ئەز پەیوەندیا دناڤبەرا عەبدولا پەشیو و کەری دا نزانم، لێ هەر چی بیت، وەک پەیوەندیەکا کوو و دوور دیارە. پەیوەندیەکا هند ب هێز کو جاران بێ پەنابرن بۆ کەری، رێکێن چارەکرنێ پەیدا ناکەت بۆ وەسفا سڤککرنا هەر تشتێ وی دڤێت.

بێ کو باس ل داکۆکیکرن ل مافێن جانداران و ب تایبەتی کەران بکەین، بۆ مە هەمووان دیارە کو چ باش بیت یان خراب، د کلتوری کوردیدا وەسفکرنا کەس یان ئالیەکی ب کەر، سڤکاتیکرنە ب وی کەسی. هەر لسەر ڤێ رێبازێ و ڤی تێگەهی پەشێو د ئێک ژ هەلبەستێن خوەدا بناڤێ "دێوەرە و کەر" کو ل پارچەیا داویا وێدا دبێژیت:

"کە من کەر بم، باربەربم، فەرقی چیە، دەرد هەر دەردە، کەری تۆبم یان هی جەردە."

ئانکۆ هەروەک دیار کەرینی ب دەرد، مەحنەت و ئێشان دیارکریە و تا رادەیەکێ د کەسوکیکرنا کەریدا، کەرێ خوە وەک قارەمانێ هەلبەستێ برەنگەکێ گەلەک ژیرانە ژی نیشان دایە کو بریارێ ددەت و باشی و خرابیا ژێک جودا دکەت.

پتر ژ دوو دەهکان ژ وێ هەلبەستا وی دبۆرن و ئەڤسال ب داهێنانەکا نوو پەشێو جارەکا دی ب فەلسەفا کەرینیێ ڤە دهێتە مەیدانێ، لێ ئەڤجار بۆ سڤککرنێ هندەک پێشڤەچوونێن دی بخوەڤە دیتینە. بەلکو هون هزر بکەن کو ئەڤ پێشڤەچوونە د ستایل شیواز و کلتورێ ویێ نڤێسانێدا پەیدا بووینە بۆ وێ یەکێ کو پتر شکاندنێ بکەت؛ لێ ب داخڤە وەسا نینە. ئەڤجارە بۆ پتر شکاندنێ، نە وەک هەلبەستڤانەک، نە وەک نڤێسەر یان رەوشەنبیرەک، لێ برەنگەکێ نە گەلەک دوور ژ هەمو بیرێن پاشڤەمایی، فاناتیک و کەڤنەپەرستێن دناڤا جڤاکیدا هەین، پەشێو ژی ژ بۆ پتر شکاندنێ کەرێ خوە کرە ماکەر. ئانکو ژ کەری خرابتر: ماکەر! بڤێ تەکنیکێ شعرەک بناڤێ "ماکەر سیتی" پێشکێشکر و ئەڤ دەربرینە بۆ شوبهاندنا هەڤلێرێ و وەسفکرنا وێ بکارئینا.

هەلبەت خواندنا شعرێ و گۆتنا دەربرینا "ماکەر سیتی"، هۆلا پری مرۆڤ ب دەنگێ چەپلەقوتانان دهێتە داگیرکرن و خەلکێ هەڤبیر و هەڤ ئاست دگەل ویدا ب گەرمی پێشەوازی ل شوبهاندنا وی و دەربرینا وی کرن و پەسنا وی بۆ هەڤلێرێ وەک "ماکەر سیتی" ب بلند نرخاندن و بڤی رەنگی د ئەتموسفیرەکێ پری چەپلە و دەستقوتاندا، دناڤا جەرگی هەڤلێرێ بخوە، پایتەختێ هەرێمێ ب ماکەر سیتی هاتە وەسفکرن.

جارێ کەلتورێ ب کەر ناساندن، ب کەر ناڤکرن، و ب کەرینی کریارکرن کا چەوا بەربلاڤە و چ کارتێکرنان دکەت هەمو ل ئالیەکێ، لێ ئالیێ  باڵکێش ئەوە کو بەلاڤکرنا ڤان جۆرە دیتنان ژ بال کەسەکێ کو خوە ب هزرمەند دزانیت نە بتنێ کێماسیەکا مەزنە لێ هەڤدەم نە هەستیاربوونا وی بەرامبەر رەگەزێ مێ و بێرێزییا وی بەرامبەر ژنێ دیاردکەت، کو ئەڤە نزانم چەوا ژ پەشێو بهێتە قەبولکرن. زێدەباری وێ گریمانێ کو ژ ئەرکێن نڤێسەری پەیداکرنا وان بوهایانە یێن کو خزمەتا مرۆڤاتیێ دکەن، نە وەکو نووکرن و بەربلاڤکرنا کەڤنەپەرێسی و هزرێن فاناتیکی. داهێنانێن ڤی مەزنە شاعری د بیاڤێ کێمکرن و شکاندنا ژنێ هەر لڤێرە ناراوەستن. ب دیدەڤانییا هندەک ئامادەبوویان و هەروەسا ب ژێدەر وەرگرتنا ڤیدیویێن بەلاب د ئینتەرنێتێدا، بەرییا چەند سالان ژی ل ستوکهولم، پەشێو د کورەکێ هەلبەست خواندنێ دا هەلبەستەکا خوە تەرخان دکەت بۆ کرێتکرن و جڤێندانێ ب هەڤژینێن هند ژ سەرانێن شەرێ براکوژیێ. و ژ سەر تا بنێ ڤێ هەلبەستێ پری جڤێنانن بۆ ژنێ. ئەم هەمو براکوژیێ ئیدانە دکەین بەلێ پرس ئەڤەیە ئایا چ رێکێن دی ژ بلی جڤیندانێ نینن؟ ئانکو چ جڤینێن دی نینن کو کارتێکەرتر بن ژ جڤینێن کو بۆ ژنان دچن؟ بۆچی جڤینان نابێژیە سەرکان بخوە؟ بۆچێ ژنێن وان؟ ڤیدیووێن پەشێوی و ڤێ هەلبەستێ لسەر یوتیوبی هەنە و ژ نشکاڤە بەرچاڤێن من کەفتن، لێ پرسەک بۆ من پەیدا دبیت: ئایا گەر ئەوێن خوە ب هزرمەند دزانن دڤی ئاستیدا دەربرین و رەفتارێ بکەن، پا یێن دی چ بکەن؟

ڤالە فێستیڤالێن زانکۆیێ و هەڤبەرکرنا دیمەنێن جودا

محەمەدعەلی یاسین تەها

 ل کوردستانێ ئاستێ زانکۆیان ژ گەلەک ئالییانڤە لاوازە، و بەڵگە و گرۆڤە ژی بۆ ڤێ گۆتنێ گەلەکن. لڤان داویان مژوولبوونا زانکۆیێن مە ب ڤالە فێستیڤالان و پشتگوهـ هاڤێتنا ئالیێ زانستی و ئەکادیمی ئەز نەچارکرم ڤان دیمەنێن جودا بئێخمە بەرچاڤێن خواندەڤانێن هێژا و کەسانێن د بیاڤیدا کار دکەن، ب هیڤییا بجهبوونا وێ گریمانێ کو بەرچاڤکرن و ڤێکەفتنا ئاریشێ، نیڤا چارەسەرکرنا وێیە. دڤان دیمەنێن لخوارێدا هەڤبەرکرن و حوکمدانێ بۆ خویندەڤانێنن هێژا دهێلم:

دیمەنێن گشتی:

ل زانکۆیێ:

ئەڤرۆ ژ کۆنفرانسەکێ زانستی دەرکەفتم، بەری هەفتیەکێ پشکداری ئێکا دی بووم و هەفتیا بهێت کونفرانسەکێ دیێ زانستی ل ژڤانە: ئەڤەیە دیمەنێ ژیانا ئەکادیمی و پێشڤەبرنا ئاستێ زانینێ دەما تو ل زانکۆیێ بی، چ وەک قوتابی، چ وەک ماموستا یان ڤەکۆلەرێ ئەکادیمی. ئانکۆ بیاڤێ ئەکادیمی بەردەوام پێدڤی ب ڤەکۆلینان هەیە ژ بۆ پێشڤەبرن و باشتر لێکرنا کوالیتیا زانستی.

ل زانکۆیێن کوردستانێ:

 ئەڤرۆ کۆرەکێ "؟" خواندنێ بوو، هەڤدەم سەیرانا فلانە فاکۆلتیێ بوو و فاکۆلتیا دیژی ئاهەنگا هەڤنیاسینێ هەبوو. بەری هەفتیەکێ شانوگەریا پشکا فلان و فێستیڤالا فاکۆلتیا دی و بەریکانا جوانترین ترۆمبێل لسەر ئاستێ کەمپا زانکۆیێ بوو زێدەباری ئاهەنگا رۆژا زانکۆیێ. هەفتیا بهێت ژی ئاهەنگا وێنێ دەرچوونێ یە، هەڤدەم ئاهەنگا رۆژا قوتابیانە، هەروەسا مێهڤانداریا قوتابیانە بۆ هندەک ماموستایێن هێژا.

" ئەگەر بۆ نموونە بتنێ زانکۆیا دهۆک بێژم کو من سەربۆرا دەهکەکێ لگەل هەیە، لدەستپێکێ وەک قوتابی و پاشان وەک فەرمانبەر و نهۆ وەک ئەکادیمی و ماموستا و هەروەسا هەڤبەریا وێ لگەل زانکۆیێن جیهانی بکەم کو من دەلیڤەیێن خواندنێ لێ هەبوونە، هەر دوو دیمەنێن لسەری ب باشی و بێ کێمترین زێدەیی دئاخڤن. هەڤدەم ئەگەر هەڤبەرییا رۆژهژمارا کارێن ئەکادیمی و یێن تەرفیهی ل زانکۆیا دهۆکێ بهێتە کرن، دێ ئالیێ تەرازییا چالاکیێن ئەکادیمی ب لەزەکا سەیر بلند بیت د دەمەکێدا کو ئالیێ تەرازییا چالاکیێن تەرفیهی دێ بارگرانیێ کەت و دانیشیت. ئەڤە د دەمەکێدایە کو گرنگیا ئاهەنگ، شاهی، شادی و چالاکیێن قوتابیان و زانکۆیێ کێم ناکەین، لێ پێشخستنا ئالیێ ئەکادیمی و زانستی بێ دوودلی دڤێت پێشەروویێ هەر چالاکییەکا دی بیت."

دیمەنێ قوتابیان:

ل زانکۆیێ:

ئێک ژوان گۆت: من پەرتوکا فلانی ب باشی خواند لێ باوەر دکەم فلانیێ دی برەنگەک باشتر ڤێ تیۆرێ شرۆڤە دکەت. یێ دی گۆت: دڤێت بزانین بۆچی پەرتوکخانا ئەلیکترونی د وەرگرتنا هندەک فایلاندا نە گەلەکا کارایە. ئێکا دی هەڤاێن خوە پرسیارباران کر: هوون د ئامادەنە بۆ پێشکێشکرنا سمینارا گرۆپێ مە ل هەفتییا بهێت؟ ل کیڤە کوم ببین بۆ کارکرنێ؟ چەوا بریارێ لسەر بکارئینانا ژێدەران بکەین؟

ل زانکۆیایێن کوردستانێ:

ئێکێ گۆت: من نەدزانی دێ کەنگی موحازرە خلاس بیت دا تێلەفۆنا خاتینا خو بکەم، ژێ خەریب ببووم. یێ دی گۆت: مالا تە سەیدا چەندێ بێبەختە، بیسسسست بەرپەر یێن داینە مە بۆ ئەزموونێ. ئێکا دی هەڤالا خوە پرسیارباران کر: تە نینۆکێن خوە ل کیژ سالۆنێ بۆیاغکرینە؟ پرچا من جوان هاتیە ئەڤرۆ؟ نزانم دێ سبە چ کەمە بەر خوە ؟

"هەلبەت د هەردوو دیمەناندا، چ ل زانکۆیێ یان ل زانکۆیێن کوردستانێ حالەتێ دی ژی هەیە، لێ حالەتێ دیێ هەر ئێک ژوان، ژ یێ دی لاوازترە."

دیمەنێ ماموستایان

ل زانکۆیێ:

ئێکێ دپرسی: تە دووماهیک هژمارا فلانە گۆڤارا زانستی خواند؟ تو دبێژی ئەو دیتنا فلان ڤەکۆلەری لدۆر فلان تیۆرێ بشێت جهێ خوە د جیهانا ئەکادیمی بکەت؟ تو هزر دکەی لاوازیێن تیۆرا کەڤن و یا نوو ب دروستی دیار بووینە؟

یێ دی بەرسڤ دا: ئەڤ هەردوو پرسە گەلەک د گرنگن، ئەم دشێێن لسەر ڤان پرسان مێتودەکا زانستی بکار بینین بۆ پشکداربوون د ڤێ تیۆرێدا برێکا بەلاڤکرنا ڤەکۆلینەکێ، دڤێت کار تێدا بکەین بۆ هژمارا بهێت یا گۆڤارێ ئامادە ببیت.

ل زانکۆیێن کوردستانێ:

ئێکێ نامەیەکا مۆبایلێ بۆ یێ دی هنارت: پرۆفیسۆر، دکتۆر، ماموستا، زۆر بەرێز و هێژا ئەڤشەڤە بچێنە سەنتەرێ رەوشەنبیری بلیاردێ بکەین؟ بلیاردەکا نوویا ئینای ب بیسسسسست هزار دولاران یا کری، گەلەکا خوشە، ئەز شڤێدی لوێرێ بووم.

 یێ دی بەرسڤدا: پرۆفیسۆر، دکتۆر، ماموستا، زۆر بەرێز و هێژا، وەرە ئەزێ لوێرێ.

وەغەرا بارانێ

وەغەرا بارانێ

نە ئەز، نە تو

نەژی هەرفتنا لهەڤ گەهشتنێ

د شەڤە شکەستیەکا چوونا تە دا

د ئارامیێ دگەهیت

نە شەڤ نە رۆژ

نەژی مەهێن بێ تە مانێ

د سالە پاییزەکا زیاندیتی دا

د بارانێ دگەهیت

ژ دەستێن تە تا هەستێن من

وەغەرا بێ داویە

و ئەزێ د ئارامیا بارینێدا

دلداریا خوە راڤە دکەم

٢٦/١/٢٠١٢

لیسبون

دوو ستران بۆ رۆژئاڤا وەلاتی

دوو ستران بۆ رۆژئاڤا وەلاتی


١-

نەورۆزا ئەڤسال

محەمەدعەلی یاسین

نەورۆزەکە لێ کەڕ و كڕ

هەورایێن من ژ دلێ پـڕ

هناڤ دسوژن ئاگر و گـڕ

چاڤ دناڵن، پڕی هێســر

ئامەد، مهاباد و هەولێر

چیـایـان گەشکرن ئاگر

دیلبەران دل ژ هەڤدوو بر

ئاگر، ئاگر، دیسان ئاگر

و ل قامشلو...

کەڕ و كڕ

 دلێ پـڕ

ئاگر و گـڕ

پڕی هێســر

ل قامشلو سەرما و سڕ

هێژ شەر و شڕ

و دیسان مە وەکو جاران

هەڤوەغەرێ خوە ژ بیر کر

ژ مێژ وەرە لڤان دران

مرۆڤاتی نەما و مر

٢٠-٠٣-٢٠١٢

Newroza Evsal

Mihemed Elî Yasîn

Newrozeke lê kerr û kir
Hewariyên min ji dilê pir
Hinav di sojin agir û gir
Çav di nalin , pirî hêsir

Amed , Mihabad û Hevlêr
Çiyayan geş kirin agir

Dîlberan dil ji hevdu bir
Agir , agir , dîsan agir

Û li Qamişlo…
Kerr û Kir
Dilê pir
Agir û gir
Pirî hêsir
Li Qamişlo serma û sir
Hêj şer û şir

Û dîsan me weku caran
Hevwexerê xwe ji bîr kir
Ji mêj were li van diran
Mirovatî nema û mir

٢ـ

پەیاما ڤینێ

شاهیا ڤینێ

مزگینیا ژینێ

دێ بۆ تە ئینم

تەڤ ئاوازێن تە

جوانی و نازێن تە

دێ ڤەژینم

بۆ وان چاڤێن تە

دەنگ و ناڤێن تە

ئەزێ ب ئەڤینم

خاکا پاکا تە

ژ داڤا دلرەشێن واری

ژ ناڤا شەڤرەشێن تاری

دێ دەرئینم

شورەهەکێ ژ ئازادیێ

شورەشەکێ ژ ئاشتیێ

ژ شونپیێن وان شەهیدان

دێ ئافرینم

بۆ چاڤێن تەیێن بەندەمایی

ئەلندەکێ بۆ داویا شەڤێ ئینم 

ل قامشلو، ل حەسەکێ

ل حەلەبێ و ل دێرکێ

دێ ڤەگەریێم و کولانەکێ 

ساخکەم ژ کەنیا تەڤ زارۆیێن ئێڤارەکێ

ئەزێ هاتم

وەکهەڤی و رۆناهی

من ژین لگەل خوە ئانیە

ئەزێ هاتم

ژیان، ئاشتی و شاهی

من ڤین لگەل خوە ئانیە

Min Evîn Anîye

Helbesta :Mihemed Elî Yasîn

Şahîya vînê

Mizgînîya Jînê

Dê bo te înim

Tev awazên te

Ciwanî û nazên te

Dê vejînim

Bo wan çaven te

Deng û navên te

Ezê bi evînim

Xaka paka te

Ji dava dilreşên warî

Ji nava şevreşên tarî

Dê der înim

Şurehekê ji azadîyê

Şureşekê ji aştîyê

Ji şunpîyên wan şehîdan

Dê afirînim

Bo çavên teyên bendemayî

Elindekê bu dawîya şevê înim

Li Qamişlu, li Hesekê,

Li Helebê, li Dêrikê

Dê vegeryêm û kolanekê

Saxkem ji kenîya tev zaroyên êvarekê

Ezê hatim

Wekhevî û runahî

 Min Jîn li gel xwe anîye

Ezê hatim

Jîyan, aştî û şahî

 Min vîn li gel xwe anîye